بیماری مارک یا فلجی

بیماری مارك ( MD یا فلج مرغان) به وسیله هرپس ویروس كه جزو گروه سیتومگالو ویروسهای وابسته به یاخته می باشند، ایجاد می شود.
بیشتر جوجه‌ها را درگیر می‌كند (به صورت حاد و خطرناك) ولی در گونه‌های دیگر طیور مانند بوقلمون، بلدرچین و …. نیز كم دیده می‌شود.
راه های انتقال بیماری
این ویروس بیش از ۴ ماه در محیط به صورت آزاد می‌تواند باقی بماند. این ویروس از طریق فولیكول‌های پر انتشار پیدا می‌كند، جوجه‌ها ۳ هفته پس از خروج از تخم و از بین رفتن ایمنی مادرزادی از راه تنفس و به وسیله گردو غبار مرغداری مبتلا می‌شوند. بیماری مارك از طریق تخم به جنین انتقال نمی‌یابد. این ویروس بسیار واگیر و عفونی بوده و در صورت وجود یك عدد ویروس در گله، دیگر نمی‌شود جلوی انتقال و پخش بیماری را گرفت. عامل بیماری از سوسك‌ها، جرب‌ها و اووسیت آیمریا جدا شده است.
شروع بیماری
جوجه‌ها تا ۸ هفتگی به این عفونت بسیار مستعد می‌باشند. تعدادی از مرغان مبتلا رفته رفته علائم تومور را نیز نشان می‌دهند. بیشتر پرنده‌ها در هفته‌های بین ۲۴-۱۰ از بین می‌روند، ولی ممكن است نشانی‌هایش تا ماهها دیده نشود و در طیوری كه موتور پیشرفته دارند امیدی به نجاتشان نیست.
●پاتوژنز بیماری
بیماری مارك به دو صورت دیده می‌شود كه بستگی به محل شروع عفونت دارد: ۱- فرم عصبی ۲- فرم احشایی
عصب
در این فرم بیشتر اعصاب، به خصوص عصب سیاتیك (عصب اصلی پا) درگیر می‌شود پرنده نمی‌تواند سرپا بایستد و در نتیجه فلج شده و حیوان در اثر نخوردن آب و غذا تضعیف می‌شود. در بیشتر موارد فلجی بسیار سریع رخ می‌دهد و پرنده‌هایی كه كالبدگشایی شده‌اند اعصاب درگیر در آنها به خوبی قابل مشاهده است، به طوریكه اعصاب متورم و باد كرده شده و حالت طبیعی خود را ندارد.
پس از ورود ویروس از راه مخاط تنفس، چشم و گلو در همانجا یك ویرمی اولیه داده و سپس خود را به اعضای لنفاوی(بورس، تیموس) ثانویه رسانده كه ۴-۳ روز طول می‌كشد در آنجا ویروس تكثیر داده و تولید آنتی‌ژن ویروس می‌كند. ۷-۶ روز بعد از ابتلا ویروس موجب علایم و تلفات به میزان ۷۰-۶۰% در گله‌های غیرواكسینه و ۵% در گله‌های واكسینه می‌گردد.در فرم عصبی یا ۱-فلجی زودگذر ۲-آرترواسكلروز دیده می‌شود.
احشا
بعضی از طیور به صورت افسرده دیده می‌شوند و دیگران ممكن است مقداری فلجی داشته باشند. پرندگانی كه ضعیف شده‌اند رنگ پریده به نظر می‌رسند و تاج آنها چروكیده و خشك می‌شود.
تومور‌های خاكستری – سفید در تخمدان، كبد، طحال، كلیه، قلب و دیگر ارگان‌ها دیده می‌شود. بعضی اوقات كبد و طحال متورم می‌شوند بدون اینكه توموری در محل وجود داشته باشد.
۳- مارك چشمی كه از دیگر اشكال مختلف بیماری است كه در اثر نفوذ لنفوسیتی در سطح چشم و به ویژه عنبیه ایجاد می‌شود و به اشكال مختلف كانون‌های سفید، كاملا سفید، مردمك مضرس و یا فوق العاده ریز دیده می‌شود.
۴- مارك پوستی: كه فولیكول‌های ریشه پر به شدت آلوده شده و به صورت دانه‌ها و ندول‌های قرمز رنگ در سطح پوست دیده می‌شود.
از لوكوز لنفوئیدی كه باعث تومور می‌شود باید تشخیص داد.
تاكنون درمان قطعی نداشته است.
●پیشگیری
۱- واكسیناسیون: واكسیناسیون به وسیله واكسن‌های ویروسی مانند واكسن هرپس ویروسی بوقلمون موسوم به HVTجوجه را در مقابل بیماری مارك محافظت می‌كند. جوجه‌های یكروزه در هچری واكسینه می‌شوند. این واكسن كه تنها در مرغان مادر و تخم‌گذار مصرف شده و در جوجه‌های گوشتی مصرف چندانی ندارند.
این واكسن را كه (HVT، T.H.V) به شكل لیوفیلیزه تهیه شده است تنها یكبار و در سن ۱ روزگی كارخانه جوجه‌كشی به اندازه ۰.۲ سی سی زیر جلد پشت گردن یا عضله ران تزریق می‌كنند و تا ۷ روزگی هم می‌شود تزریق كرد.
چون این واكسن بسیار حساس است باید بسیار به دقت استفاده شود و هر جوجه باید به مقدار مشخص از دوز دارو را دریافت كند تا ایمنی را بدست آورد.
۲-مدیریت: یكی از راه‌های آسان برای افزایش مقاومت طیور در مقابل بیماری مارك انتخاب و اصلاح ژنتیكی می‌باشد ولی به علت ظهور اثرات واكسیناسیون در مرغداری‌های تجاری كمتر از روش اصلاح ژنتیكی استفاده شده است.
جدا كردن جوجه‌های واكسینه در دو هفته اول زندگی این شانس را به این جوجه‌ها می‌دهد كه ایمنی شان بالا برود و زمانی كه ایمنی‌شان بالا رفت آماده مقابله با بیماری مارك می‌باشند.
از روش‌های دیگر مقابله با بیماری استفاده از گله‌هایی كه حاوی پادگن و B۱۲ باشند كه قدم مؤثری در رابطه با كنترل بیماری است. در روش all in-all out (تمام پر- تمام خالی) اثرات واكسیناسیون به وضوح مشخص است كه تأثیر بسیار مثبتی دارد.

برای مشاهده مقاله ” عرضه ای رو به رشد به نام التهاب روده ” لطفا کلیک نمایید .