فیزیولوژی گردن خون طیور ( قسمت پنجم )

سیاهرگ ها
سیاهرگ ها نسبت به سرخرگ های مشابه،گشادترولی دیواره آنها نازکتراست.مقدارماهیچه صاف دردیواره سیاهرگ هابسیارکم است.دریچه های دولختی(که به آنها دریچه های لانه کبوتری نیزگفته می شود)درسراسرسیستم های سیاهرگی ولمفاوی به طور،نامنظم پراکنده اند. این دریچه ها معمولاجایی دیده می شوند که دویا چند سیاهرگ به هم می پیوندندتا سیاهرگ بزرگی را به وجود آورند.وضعیت قرارگرفتن این دریچه ها،به شیوه ای است که تنها اجازه می دهند،خون دریک سو(جهت)حرکت کند.وجود این دریچه ها ازبازگشت خون به درون شبکه مویرگی جلوگیری می کند وهمچنین،موجب می شود تا درپی انقباض ماهیچه یا حرکت اندام ها،خون به سوی قلب جریان پیدا کند.
نبض سیاهرگ وداج
تنفس به وسیله تغییراتی که در فشار داخلی قفسه سینه ایجاد می کند، موجب افزایش و کاهش ریتمیک اندازه ورید وداج در محل ورود آن به داخل قفسه سینه در خلال باز دم ودم می گردد. چنین نوسانی در ورید وداج ، به خصوص در بیماران با اختلال تنفسی، مشخص تر می باشد وبه عنوان شاخص بیماری تنفسی به کار می رود. در اکثر گاوهایی که خیلی زیاد عضلانی نیستند ویا پوست ضخیمی ندارند، در طی سیستول دهلیز انقطاع مختصری در جریان مداوم خون سیاهرگی به وجود می آید واین انقطاع، انبساط خفیف تا ملایمی را در نزدیکترین قسمت ورید وداج به قفسه ایجاد می کند. این انبساط احساس یک موج نبض را که به طرف سر در حرکت است القا می نماید امادر حقیقت فقط یک انبساط عروقی تحلیل رونده است که به ظاهر عکس مسیر جریان خون می باشد و نبض سیاهرگی منفی یا دهلیزی نامیده می شود. در گاو سالم هنگامی که بخش پائینی ورید متعاقب به هم فشردن یک نقطه آن خالی می شود، این نبض ناپدید می گردد- آزمایش فشار بر روی سیاهرگ در اینجا منفی است. نبض منفی در سیاهرگ شیری هرگز دیده نمی شود، چرا که پایین تر از قلب قرار گرفته است. هنگامی که دریچه سه لتی کاملا بسته نمی شود، مقداری از خون موجود در نیمه راست قلب در خلال سیستول بطنی بجای عبور از سرخرگ ریوی به طور فعال به طرف عقب درامتداد سیاهرگهای بزرگ رانده می شود.دراین موارد ورید وداج دارای نبض واقعی و پاتولوژیک است وبا اجرای آزمایش فشارروی سیا هرگ نیز ناپدید نمی شود.این نبض سیاهرگی مثبت یا بطنی قلمداد میشود ودرسیاهرگ شکمی( شیری)نیز مشاهده می گردد.
درصورت وجودنارسایی میترال یا نارسایی نیمه چپ قلب،ادم یا خیزریوی ونهایتا خیزریوی کف آلود به همراه سرفه و تاکی پنی درحیوان مشاهده می گردد.
درنارسایی نیمه راست قلب یا نارسایی دریچه سه لختی،خون به طرف سیاهرگهای بزرگ ( بجای عبورازسرخرگ ریوی) پس زده شده ودرنتیجه منجربه ادم یا خیززیرپوستی anasarca( بخصوص درناحیه فک، گردن وپوست ناحیه جلوی قفسه سینه)وخیزدرمحوطه بطنیascites،ناحیه صدری hydrothorax وآبشامه قلب hydropericardium می گردد.اگرپرخونی باندازه کافی شدید باشد روی کبد وکلیه نیزتاثیرمی گذارد.بطوریکه درکبد باعث تورم وازدست دادن فعالیت نرمالش می گردد.درادامه با وخامت بیماری روی سیستم سیاهرگی باب Portal system نیزاثرگذاشته وباعث اختلال درهضم وجذب در دستگاه گوارش میشود وهمچنین خروج ترشحات ترانسودائی Transudation بداخل روده ها راسبب گردیده ولذا منجربه اسهال می گردد(درابتدای بیماری مدفوع نرمال است ودرمراحل پیشرفته اسهال ظاهر میشود).سیاهرگهای سطحی بدن نیزمتسع می شوند درهمین رابطه نیزسیاهرگ و داج نیز متسع و نبض دارمی گردد.
اختلال درکلیه ها بدنبال کاهش جریان خون ورودی سرخرگی و کاهش اکسیژن و تخریب سلولها Anoxicdamage درگلومرولها موجب کاهش ادرارودفع پروتئینهای پلاسما (آلبومین) می گردد.