فیزیولوژی گردن خون طیور ( قسمت اول )
فیزیولوژی گردن خون طیور ( قسمت اول )
دستگاه گردش خون دربرگیرنده قلب،رگ های خونی ودستگاه لمفاوی است. به رگهایی که خون را از قلب دورمی کنند،سرخرگ وبه آنهایی که خون را به سوی قلب برمی گردانند، سیاهرگ گفته می شود.رگهای لمفاوی،مایع بافتی را به سیاهرگهای بزرگ بدن می رسانند.
قلب
قلب اساساً یک پمپ عضلانی توخالی است که بدون توقف خون را به سراسربدن پمپ می کند.اگر چه قلب چندان بزرگترازمشت دست نیست ولی …..
رگهای خونی بزرگی که به قلب متصل اند، خون را به ریه ها وبدن می برند وبازمی گردانند،رگهای خونی کوچکتری که روی سطح قلب قراردارند،غذا واکسیژن را به آن رسانده ومحصولات دفعی ازقبیل دی اکسیدکربن را ازآن خارج می کنند.
بخش بیشترقلب راکیسه پری کاردیوم دربرمی گیرددرون این کیسه کاملا بسته،مقداربسیار اندکی مایع(برای لغزنده کردن)موجود است.وضعیت قرارگرفتن قلب دراین کیسه،مانند فرو بردن مشت دریک بالن پرازهوا است.
این وضعیت،دولایه کاملا مشخص دراین کیسه به وجود می آورد.به لایه درونی که سطح بیرونی قلب را می پوشاند،ویسرال پری کاردیوم وبه لایه بیرونی،پارایه تال پری کاردیوم،گفته می شود.
سیتم هدایتی قلب
ضربان قلب،دربخشی ازقلب،به نام گره سینوسی-دهلیزی((SA-nodeآغازمی شود؛این گره را گام ساز(پیش گام)قلبی نیز می گویند.این گره،دسته ای از سلول های ویژه قلب است که در پیوندگاه بزرگ سیاهرگ پیشین ودهلیزراست قراردارند.ایمپالس عصبی آغاز شده دراین گره،به دهلیزها منتقل،وموجب منقبض شدن آنها(سیستول دهلیزی)می شود.گره دیگری،به نام گره دهلیزی-بطنی(AV-node )که درون دیواره بین دهلیزهاقراردارد،ایمپالس عصبی را به ماهیچه بطن ها،منتقل می کند.این ایمپالس،از راه بارهایی به نام دسته دهلیزی-بطنی یا دسته هیس وهمچنین،شبکه پورکینجی به بطن ها منتقل می شود وسیستول بطنی رادرپی خواهد داشت.گروه سینوسی-دهلیزی،زودترازدیگربخش های سیسیتم هدایتی قلب،دی پولاریزه می شود واز این رو،پیش از آنکه این بخش هابه خودی خود،دی پولاریزه شوند،آنها راتحریک می کند.
تنظیم ضربان قلب
تنظیم بسامد ضربان قلب به وسیله سیستم هدایتی قلب،برای کارکردن منظم قلب،بدون نیازبه کنترل عصبی،کافی است اما بسامد ضربان قلب وقدرت انقباض ماهیچه قلب به وسیله اعصاب اتونومیک کنترل می شوند.تحریک عصب واگ،فعالیت قلب را کاهش می دهد ولی تحریکات سمپاتیکی موجب افزایش کارقلب می شوند.به طورکلی،ضربان قلب درجانوران کوچکتر،بیشتراست وبا افزایش وزن جانور،کاهش می یابد.
کنترل عصبی دستگاه گردش خون،بوسیله مرکزقلبی-عروقی(درمدولای مغز)انجام می شود. مراکزبرترمغز(مانندکورتکس ودستگاه لیمبیک)پیام های رابه این مرکزمی فرستند.
گیرندهای شیمیایی،فشاروپروپریوسپتورها(که بروزحالت دراندام هاوماهیچها رادرک می کنند)،پبام هایی رابه مرکزقلبی-عروقی می فرستندوموجب تنظیم بسامد ضربان قلب می شوند.هورمونها ویونها(سدیم،پتاسیم وکلسیم)نیزآثارمهمی برقلب می گذارند.هورمونهای اپی نفرین ونوراپی نفرین،کارایی پمپ قلب را افزایش می دهند؛این هورمونها،بسامد ضربان قلب وقدرت انقباض ماهیچه ای را افزایش می دهند.هورمون تیروکسین نیزتاثیرات همانندی دارد. ناهنجاریهای تعادل غلظت یونهادرمایع درون سلولی وبرون سلولی نیزبرکارقلب تاثیرمی گذارد.افزایش غلظت یونهای سدیم یا پتاسیم درخون،بسامد ضربان قلب وقدرت انقباض آن راکاهش می دهد.افزایش اندکی درغلظت یون کلسیم برون سلولی،بسامی وشدت ضربان قلب راافزایش می دهد.سن،جنس،وضعیت فیزیکی بدن نیزبرکارقلب اثرمی گذارند.
