نکات کیفیت پوسته تخم مرغ ( قسمت اول )

بیشتر اطلاعات در مورد کیفیت پوسته تخم مرغ،طی پنجاه سال اخیر بدست آمده است.طی این مدت ژنتیک طیور،جیره نویسی،تاسیسات و اقدامات مدیریتی بطرز چشمگیری تغییر و پیشرفت کرده اند.به احتمال زیاد در آینده نیز شاهد تحولات عظیمی در صنعت تولید تخم مرغ خواهیم بود.آنچه که بیش از همه مهم می نماید این است که پوسته تخم مرغ باید تا آنجا که ممکن است محکم بوده تا حداکثر بازارپسندی را داشته باشد.
بسیاری از عوامل،سبب شکستگی در پوسته تخم می شوند.شکستگی پوسته مستقیما به کیفیت پوسته مربوط می شود.به هر حال با سطح دانش کنونی،اصلاح و رفع تمام مشکلات کیفیت پوسته تخم غیر ممکن است؛اما می توان کاهش قابل توجهی در تعداد تخم هایی که از روی ضعف کیفیت پوسته از بین می روند بوجود آورد.باید توجه داشت که هرگز تنها یک فاکتور سبب شکستگی و ضعف تخم مرغ نمی شود بلکه امروزه بسیاری از فاکتورها را با کیفیت پوسته تخم مرغ نسبت می دهند.این فاکتورها شامل سطح تغذیه،بیماری ها،اقدامات مدیریتی،شرایط محیطی و اصلاح نژاد می باشند.آنچه در زیر می آید به شرح برخی از فاکتورهای دخیل در کیفیت پوسته تخم مرغ می پردازد.
ماهیت پوسته تخم مرغ
بیشتر تخم های با کیفیت گذاشته شده توسط مرغان تخمگذار تجاری،تقریبا حاوی 2.2 گرم کلسیم بصورت کربنات کلسیم می باشد.حدود %95 وزن خشک پوسته تخم را کربنات کلسیم تشکیل می دهد.پوسته همچنین حاوی 0.3 درصد فسفر،0.3 درصد منیزیم،سدیم،پتاسیم و عناصر کمیابی مثل روی،منگنز،آهن،و مس می باشد.چنانچه کلسیم پوسته حذف شود،آنچه باقی می ماند ماتریکس آلی نام دارد.این ماده آلی خصوصیات جاذب کلسیمی دارد و توسعه آن طی تشکیل پوسته استحکام پوسته را تحت تاثیر قرار می دهد.رسوب ماتریکس آلی برای به حد عالی رسیدن توسعه اجزای کریستالی(عمدتا کربنات کلسیم) ضروری است.حجم بیشتر پوسته از ستون های بلند کربنات کلسیم تشکیل شده است.این ستون ها بخش های دیگری هستند که بطور طبیعی سبب استحکام پوسته خواهند شد.بنابراین،ضخامت پوسته عامل اصلی و مهمی در برآورد استحکام است اما تنها عامل نیست.در حال حاضر از جیره های مختلفی برای اصلاح مشکلات کیفیت پوسته ها استفاده می شود.
نرمی پوسته تخم مطلوب است؛تخم مرغ هایی که پوسته خشن دارند زود ترک بر می دارند.تخم مرغ های بزرگ نیز معمولا آسانتر از انواع کوچکتر ترک بر می دارند.دلیل اصلی این امر آنست که مرغ از نظر ژنتیکی تنها توانایی ترسیب مقدار معینی از کلسیم را در پوسته دارد.با افزایش سن مرغ و بزرگتر شدن تخم ها،همان مقدار کلسیم باید در سطح وسیعتری پخش شود.بنابراین تغییر در وزن تخم با افزایش سن مرغ می تواند کیفیت پوسته را تحت تاثیر قرار دهد.کنترل مصرف خوراک با تغییر دما در سالن های پرورش مرغ تخمگذار اندازه تخم را تحت تاثیر قرار می دهد.نباید از یاد برد که بسیاری عوامل می توانند در مقدار کلسیم تخم مرغ موثر باشند.ضخامت یک پوسته دلیل استحکام آن نیست.گاهی اوقات یک پوسته نازکتر از پوسته ضخیم تر،مستحکم تر می باشد.دلیل این امر نیز شکل و توسعه اجزای آلی و غیر آلی پوسته می باشد.